Wim Schepens

In ons dorp hebben we een geweldige boekwinkel. Zo eentje waar je met plezier binnenloopt. Het personeel (her)kent je en belangrijker, kan je met goede raad en daad adviseren. Stap over de drempel en hup, de liefde voor boeken valt als een warme deken over je heen.

Vijfendertig jaar geleden kwam ik als stedeling nieuw in het dorp en al gauw werd de boekwinkel een baken voor mij. Zeker nadat de boekwinkel een nieuwe eigenaar kreeg: Annelies, nog geen dertig jaar, afkomstig uit het oosten des lands. Ze moest nog wel even wennen aan de gewoontes van ons dorp, maar al gauw veroverde zij de harten van de lokale boekenliefhebbers.

We waren blij voor haar toen ze een kleine uitbouw aan de winkel maakte zodat er een speciale kinderhoek ontstond. Onze kinderen kozen er steevast voor verjaardagen, Sinterklaas en de Kinderboekenweek een boek uit. Iedereen blij. En ze deed meer. Ze nodigde schrijvers uit, er werden discussieavonden georganiseerd, er waren concertjes, kortom voor we het wisten hadden we er in ons dorp een nieuw cultureel centrumpje bij. 

En die E-reader, waarvan is die gemaakt en belandt hij over een paar jaar ook weer niet bij het grofvuil?

Vanzelfsprekend werd ik voor een luttel bedrag Vriend van de boekhandel en die vriendschap vertaalde zich ook meer naar het persoonlijke. Ik kocht bijna wekelijks een boek bij Annelies en we bespraken vrolijk de nieuwste hypes en trends, en gelukkig wisten wij het altijd beter dan de recensenten van de krant. Er ontstond een band, en Annelies keek me zelfs ietwat meewarig aan, toen ik in een periode vooral Duitstalige psychologische thrillers bestelde. “Maar dat doe ik alleen om mijn Duits wat op te krikken”, mompelde ik ongemakkelijk als antwoord op haar licht cynische glimlach terwijl ze met een enigszins overdreven armbeweging de kassa aansloeg om mijn nieuwe exemplaar af te rekenen.

De tijd verstreek, en zo’n zes jaar geleden begon het bij mij te knagen. Elk blad is een boom, een boek een bos. Verbeter de wereld begin bij jezelf, nog zo’n mooie slogan, waar overigens wel het een en ander op valt af te dingen. Dus wat nu te doen? Een E-reader dan maar? Ik voegde de daad bij het woord. Mijn kinderen gaven mij er op mijn verjaardag één cadeau. Ze vonden me toen reuze hip dat ik deze stap in de toekomst ging zetten. Vol goede moed ging ik dan ook het digitale boekentijdperk binnen. Er begon een nieuw leven voor mij. Boeken downloaden, schermpje in de hand. Maar al snel zinde het mij niet. Moet ik ’s avonds wéér op een scherm kijken als ik dat overdag al de hele dag doe?

En is dat verbruik van elektriciteit dan duurzamer dan echte boeken lezen? En die E-reader, waarvan is die gemaakt en belandt hij over een paar jaar ook weer niet bij het grofvuil? En het grootste bezwaar, een boek in je handen, het geritsel van het papier, en niet te vergeten de geur van het boek, daar kon toch niets tegen op? Nu zult u zeggen, de bibliotheek man, is dat nou zo moeilijk? Maar ik maak aantekeningen in boeken, en elk boek heeft voor mij ook een emotionele waarde: Tijdens Nabokov studeerde ik, in de Couperus tijd werden de kinderen geboren en Bret Easton Ellis, dat was tijdens een laatste rustige familievakantie met ons vieren en mijn zieke schoonmoeder. Elk boek is een periode, een herinnering die ik niet graag loslaat.

Oké, een nieuwe oplossing. Boekwinkeltjes.nl ! Tweedehands boeken, en je steunt een kleine ondernemer. Hergebruikte takken en bossen zijn in ieder geval beter dan vers gekapt hout.

Van vrolijk gebabbel is geen sprake meer. Schuchter zeg ik haar gedag.

Alweer sinds enkele jaren bestel ik mijn boeken voornamelijk op Boekwinkeltjes. Maar ja, het blijven bomen, en de boeken worden vaak per Postbusje bezorgd.

Met enige regelmaat kom ik Annelies in het dorp tegen. Van vrolijk gebabbel is geen sprake meer. Schuchter zeg ik haar gedag. Ze knikt vriendelijk terug maar ik hoor haar denken: “waarom zie ik jou zo weinig in mijn winkel? Alsof het vak van boekhandelaar momenteel zo eenvoudig is!”

Ik wil haar aanschieten en haar alles uitleggen, maar het lukt me niet. Schaamte, maar vooral een onontwarbare knoop van elkaar vastzettende argumenten weerhouden mij. In mijn hart zou ik het liefst weer terugrennen naar de boekwinkel.

Wat is nu (boeken)wijsheid? Hoe krijg ik al deze voor- en nadelen en afwegingen tegen elkaar weggestreept? Hoe kun je duurzaamheid afwegen tegen de belangen van een sympathieke boekhandel, en hoe kan ik het feit dat ik graag een boek van papier en inkt in mijn handen houd afwegen tegen de milieuwinst die de E-reader zou brengen, en hoe verhoudt zich dát weer tot mijn relatie met Annelies?  Daar kan zelfs het meest ingenieuze algoritme geen chocola van maken.

Mijn vraag: wat is nu (boeken)wijsheid? Beste lezers, hebben jullie ook zo’n dilemma of probleem? Hoe lossen jullie dat dan op?

En kan iemand mij vertellen wat de beste (boeken)wijsheid is?

Laat het me weten.