Je bent verslingerd aan muziek en podcasts en vergroeid met je koptelefoon. Maar als het ding kapot gaat, kan het linea recta naar de schroothoop, daar helpt geen moedertje lief aan. Want het is zo in elkaar gezet, dat het niet te repareren valt. Dat moet anders, dachten twee industrieel ontwerpers/muzikanten. Ze ontwierpen een draadloze koptelefoon die zich kwalitatief met de beste kan meten én eenvoudig is te repareren. Aangenaam: REPEAT, een Rotterdamse startup. De initiatiefnemers hebben een drive om de afvalberg te verkleinen. Al denken hun klanten vooral aan gemak.

Als we de wortels van de onderneming blootgraven, komen we uit in Delft. Tom Leenders en Dorus Galama studeren er aan de Technische Universiteit. In hun vrije tijd spelen ze allebei in een band. Dorus vertelt erover, in het kantoorpand in het centrum van Rotterdam: ‘Koptelefoons waren onze grootste frustratie. We verbruikten er wel een paar per jaar. Er zat twee jaar garantie op zo’n Sennheiser, behalve op de kabel. En uitgerekend die ging geregeld kapot. Repareren zat er niet in, want de boel was verlijmd of alleen maar open te krijgen door de verbindingen te molesteren.
Maar het is zonde om zo’n ding weg te gooien; het gaat niet om een stuk karton. Dus werd de la met oude electronica steeds voller.’

‘Kernpunt in ons businessmodel is dat onze modulaire koptelefoon bij een defect niet heen en weer hoeft te worden gestuurd. De klant stuurt ons het kapotte onderdeel en krijgt per kerende post het nieuwe. De reparatie is simpel.’  

Laaghangend fruit
Tijdens de afstudeerfase – we spreken over 2014 – maakte Dorus kennis met de circulaire economie. ‘Duurzaamheid gecombineerd met een businessmodel, dat intrigeerde me. Je bespaart productiekosten, je voorkomt afval en je kunt in het gunstigste geval producten sneller upgraden. Er was alleen één probleem: het was in die tijd allemaal theorie; praktijkvoorbeelden waren er nauwelijks. Interface pionierde met herbruikbare tapijttegels, Mud Jeans kwam met spijkerbroeken. Een pionier op het gebied van circulaire elektronica was er vreemd genoeg niet, hoewel de materialen toen al schaarser werden. Wij dachten: Koptelefoons zijn laaghangend fruit. Want als een klein component daarvan kapot gaat, wordt het hele ding weggegooid. Dat moet slimmer kunnen.
Tegelijk werden producten steeds moeilijker te repareren. Vroeger kon je het volledig uit elkaar halen, en een onderdeel vervangen, tegenwoordig wordt dat  je als consument lastig gemaakt. De la met oude elektronica werd steeds voller, maar ik kon er niets mee. Het is zonde om weg te gooien; het gaat niet om een stuk karton.’

Simpel
Dat bracht het tweetal, inmiddels afgestudeerd, tot deze hersenkraker: ontwerp een koptelefoon die eenvoudig uit elkaar is te halen en waarvan de gebruiker zonder al te veel technisch vernuft zélf de onderdelen kan vervangen. Die onderdelen moeten zó klein zijn, dat ze door de brievenbus passen; dat scheelt aanzienlijk in de pakketkosten.
‘Kernpunt in ons businessmodel is dat onze modulaire koptelefoon bij een defect niet heen en weer hoeft te worden gestuurd. De klant stuurt ons het kapotte onderdeel en krijgt per kerende post het nieuwe. De reparatie is simpel.’  

Even terzijde: was er niet de mogelijkheid om met de bestaande ‘grote jongens’ van de geluidselektronica – Sony, Bose, Sennheiser, Philips, etc. – te onderhandelen over de ontwikkeling van een modulaire koptelefoon?
‘We hebben met Philips gesproken. Ze zijn wel bezig met duurzaamheid, maar zo’n innovatieve stap kan niet één-twee-drie worden genomen. Het gaat niet alleen maar om een nieuw product, maar om een ommezwaai in het denken. Het is een ketenverandering; de herinrichting van de bedrijfsprocessen vergt wel enkele jaren. Daar beginnen ze niet aan als er niet eerst een paar bewijzen zien dat het werkt. Als startup ben je flexibeler, je kunt je onderneming meteen op de nieuwe leest schoeien.’

Meeliften
‘Gerrard Street’ heette de startup bij de lancering, in 2015, genoemd naar de locatie in Londen waar ooit de eerste koptelefoon in gebruik werd genomen. Het duurde nog wel even voordat de eerste klant kon worden bediend. ‘Zelf een product ontwikkelen kost zo een paar jaar. Zeker als je de ambitie hebt om een alternatief te zijn voor Sony en Bose. We ontwierpen een draadloze high end koptelefoon met noise cancelling.’
Er was nog een belangrijke horde te nemen. Als je niet meteen 25.000, of liever nog: 50.000 exemplaren afneemt, kom je bij een gerenommeerde fabriek niet verder dan de voordeur. ‘Dus we moesten ofwel veel geld ophalen, of een productiepartner zoeken. We gingen in zee met Fresh ’n Rebel, die onze aandeelhouder werd. Wij konden met ons ontwerp meeliften met een grote order van hen. Zonder die deal was het ons nooit gelukt.’

Het Metropole Orkest werkt met hun koptelefoons.

Abonnementen
Aanvankelijk werkten we alleen met een abonnementsmodel. Klanten krijgen van ons een koptelefoon en betalen dan een paar euro per maand. Al snel werd duidelijk dat die opzet alleen werkt, als je koptelefoons van topkwaliteit levert. Uit onderzoek bleek dat klanten niet maandelijks 3 euro willen uittellen voor een koptelefoon van b-kwaliteit, van pakweg 100 euro. Dat doen ze wel als je met een versie komt van 250 euro. Zeker voor mensen die gewend waren alleen goedkope koptelefoons te gebruiken; de helft van onze klanten had er zelfs nog nooit een gekocht. Ze gebruikten alleen maar oortjes, waar ze wel vier sets per jaar van versleten.’

Na enige tijd zijn is het aanbod verbreed: REPEAT, zoals de onderneming inmiddels heet, biedt niet alleen abonnementen, maar de koptelefoons zijn ook te koop – met levenslange garantie. ‘Dat was nogal een stap. Maar we wisten inmiddels hoeveel schades er waren per klant, hoe efficiënt we oude materialen konden refurbishen, etc. zodat we ons businessmodel konden verfijnen.’

Vooralsnog richt REPEAT zich primair op de Nederlandse markt, al zijn er ook klanten in omringende landen. ‘We hebben een pilot gedraaid in Engeland. Het punt is dat je er een lokaal distributiecentrum moet hebben, anders gaat er veel tijd verloren. Maar een bijkomend probleem is dat we de muziekmarkt daar onvoldoende kennen. Je moet artiesten kennen, prominent aanwezig zijn op evenementen, etc.’ In Nederland is op dat terrein al wel een slag geslagen. Het Metropole Orkest werkt met hun koptelefoons.

Het gaat ons om de impact. En stiekem ook wel om aan Philips en de andere ‘grote jongens’ te  bewijzen dat het haalbaar is.’

Duurzaamheid
Acht jaar na de start draait REPEAT met een stabiele omzet. Het komt nu aan op het uitbouwen van de afzet. ‘Een uitdaging is dat nog te weinig mensen ons kennen. We zitten helaas niet in het aanbod van Cool Blue en de Media Markt. Bekendheid via mond-tot-mondreclame gaat te langzaam. Dus moeten we investeren in advertenties.’

De pioniers werden gedreven door duurzaamheidsidealen. Het verkleinen van de afvalberg was voor hen een belangrijke drive. Dorus: ‘De eerlijkheid gebied te zeggen dat voor de meeste klanten toch vooral het gemak telt. Duurzaamheid verkoopt niet of nauwelijks – nou ja, alleen bij een klein deel van de markt. De overgrote meerderheid denkt toch vooral: what’s in it for me? We hebben van meet af aan gezegd: liever een miljoen klanten met een koptelefoon die we 60% circulair krijgen, dan een 100% biologisch-afbreekbare koptelefoon, die maar door 300 mensen wordt gekocht. Het gaat ons om de impact. En stiekem ook wel om aan Philips en de andere ‘grote jongens’ te  bewijzen dat het haalbaar is.’

www.repeat.audio

Koos van Noppen